XXXII Wytopki Ołowiu w Tokarni

„Wytopki Ołowiu” to impreza, w której pokazy i rekonstrukcje staropolskich technik hutnictwa ołowiu stanowią od lat trzon wydarzenia. Nawiązują one również do starożytnej tradycji dymarkowego hutnictwa żelaza, które rozwijało się dawniej w Górach Świętokrzyskich. Z górnictwa miedzi, ołowiu i srebra słynęły kiedyś okolice Kielc i Chęcin. Według dr. inż. Zbigniewa Rubinowskiego było tu zlokalizowanych aż 25 kruszcowych pól górniczych oraz sześć hut i zakładów metalurgicznych metali nieżelaznych.

Niedzielna impreza rozpocznie się o godzinie 11 mszą świętą w kościele z Rogowa. Później uczestnicy wydarzenia będą mogli zobaczyć, jak wygląda wytop ołowiu z rudy, według tzw. „polskiego sposobu”, w zrekonstruowanym piecu hutniczym. W spotkaniu będzie uczestniczył dr Ireneusz Suliga, metalurg z Akademii Górniczo-Hutniczej w Krakowie, który wzbogaci pokazy naukowym komentarzem.

W programie będzie także bicie ołowianych „talarów chęcińskich” za pomocą pamiątkowego stempla A.D. 2024, pędzenie dziegciu tradycyjną metodą „garnek na garnku”, wypał węgla drzewnego w mielerzu, cięcie drewna na „kozłach” z użyciem ręcznych pił typu „moja – twoja” oraz pokaz elektrolitycznego otrzymywania miedzi metodą dra Stanisława Ignacego Łaszczyńskiego. Ten pochodzący z Wielkopolski ziemianin – chemik i filozof, który studiował w Krakowie, a doktoryzował się w Berlinie, opatentował w 1902 roku prostą i nowatorską metodę przemysłowej elektrolizy miedzi. Tą metodą Łaszczyński z bratem Bolesławem produkował miedź z rud uzyskiwanych w starych kopalniach w podkieleckiej „Miedziance”. Wśród jego licznych wynalazków był też sposób produkcji i konfekcjonowania materiału wybuchowego nazwanego miedziankitem. Muzeum od lat przypomina postać tego wybitnego naukowca i wynalazcy, który w znaczący sposób przyczynił się do rozwoju światowego przemysłu.

Oprócz tego, będą odbywały się różne warsztaty i prezentacje. Zabytkowy Zakład Hutniczy w Maleńcu poprowadzi warsztaty kowalsko - odlewnicze dla dzieci i dorosłych, pokazy kucia gwoździ, podkówek, galanterii żelaznej, wykonywanie form w piasku odlewniczym i pokaz technik odlewniczych. Grzegorz Kończyk zaprezentuje eksperymenty z pierwotną metalurgią miedzi i przeprowadzi próbę rekonstrukcji technologii wytopu miedzi z epoki kamiennej. Dariusz Wójcik z Grupy Moccus przedstawi rekonstrukcję warsztatu wędrownego kowala i technik obróbki odkuwki żelaza z pieca dymarskiego, a Muzeum Przyrody i Techniki „EKOMUZEUM” im. Jana Pazdura w Starachowicach pokaże budowę świętokrzyskiej dymarki i odtworzy starożytny proces wytopu żelaza z rud darniowych, na podstawie przesłanek badawczych archeologii.

W spotkaniu będzie uczestniczył Ryszard Skuza ze Stowarzyszenia Twórców Ludowych, który przygotuje pokaz kucia i technik tradycyjnego kowalstwa ludowego. Nie zabraknie również Grupy Rekonstrukcji Historycznej Patrioci i Fabrykanci Zagłębia Staropolskiego w strojach z okresu Powstania Styczniowego z artyleryjskimi wystrzałami armatnimi. Ponadto, udział w wydarzeniu zapowiedziało 50 wystawców z rękodziełem oraz lokalnymi produktami. Impreza potrwa do godziny 16.

Do Tokarni przyjedzie także Fundacja „Pokonaj raka”, która wspólnie ze Świętokrzyskim Centrum Onkologii zorganizują IV Piknik zdrowia. W godzinach od 11 do 15 będzie można skorzystać z bezpłatnych badań profilaktycznych, między innymi mammografii i cytologii (cytomammobus). Zarówno dzieci jak i dorośli będą mogli skorzystać także z przeglądów dentystycznych w dwóch dentobusach. Na pikniku porad udzielać będą specjaliści z NFZ, ZUS oraz Świętokrzyskiego Centrum Onkologii.

Źródło: Muzeum Wsi Kieleckiej, PIK