Obchody 85. Rocznicy Bitwy pod Broniną

Data: 07 09 2024 - 08 09 2024
Miejsce: Bronina, Szczaworyż

9 września 1939 roku w podbuskiej wsi Bronina miała miejsce jedna z najkrwawszych bitew kampanii wrześniowej na ziemi kieleckiej. By uczcić pamięć tego wydarzenia i złożoną ofiarę życia żołnierzy 22 Dywizji Piechoty Górskiej, w dniach 7-8 września 2024 roku odbędą się uroczystości rocznicowe.

4 września 1939 r., dowodzona przez płk dypl. Leopolda Endel-Ragisa 22 Dywizja Piechoty Górskiej, rozwinęta w obronnie wokół Olkusza, rozpoczęła odwrót przez Wolbrom, Działoszyce, Skalbmierz nad rzekę Nidę. 7 września, w okolicy Jurkowa ta najbardziej wysunięta na północ wielka jednostka Armii "Kraków" odparła natarcie wojsk niemieckich.
Zgodnie z rozkazami dowództwa dywizja miała przemieszczać się dalej, w okolice... Staszowa. Po krótkim noclegu w lesie Chroberskim, niedługo po północy, 9 września jednostki ruszyły w kierunku Stopnicy kierując się na Busko. Dowódca postanowił o obejściu miasta, od wschodu, przez Radzanów i Owczary. Gdy maszerujące nocą oddziały osiągnęły Broninę, na tarnowskiej drodze doszło do niespodziewanego spotkania ze specjalnym Oddziałem Wydzielonym niemieckiego VII Korpusu, powracającym w kierunku Pińczowa po nieudanej próbie przejęcia mostu na Wiśle w Szczucinie dnia 7 września 1939 r. Rozgorzała walka. W pierwszej fazie, posiadające przewagę oddziały polskie gromiły hitlerowców, w bardzo ciężkim nocnym boju rozbiły wrogi oddział, zniszczyły dużą ilość sprzętu i wzięły wielu jeńców.

Sytuacja uległa diametralnej zmianie przed południem, gdy na miejsce bitwy dotarły z odsieczą wezwane przez radiostację niemieckie oddziały i wozy pancerne 27 Dywizji Piechoty VII Korpusu, stacjonujące w Bogucicach koło Pińczowa. Rozgorzała ponownie ostra walka, w trakcie której, ponoszące duże straty oddziały polskie  wycofały się w kierunku Stopnicy. Tam doszło do kolejnego ich starcia z Niemcami. Ze Stopnicy poraniona dywizja przemieściła się w okolice Rytwian skąd miała wykonać natarcie pozorującego na Staszów. Nie doszło jednak do tego, gdyż 10 września pod Rytwianami dywizja została zaatakowana i rozbita  przez niemiecką 5 DywizjęPancerną.

W bitwie pod Broniną 9 września 1939 r. w składzie 22 Dywizji Piechoty Górskiej walczyły:
- 2.Pułk Strzelców Podhalańskich z Sanoka, dowodzony przez ppłk dypl. Stefana Szlaszewskiego,
- 5.Pułk Strzelców Podhalańskich z Przemyśla,
- 6.Pułk Strzelców Podhalańskich z Sambora,
- 22.Pułk Artylerii Lekkiej z Rzeszowa i
- 22.Dywizjon Artylerii Ciężkiej z Przemyśla.

Krwawe zmagania o zmiennym natężeniu trwały kilkanaście godzin. Szacuje się, że w boju poległo blisko 200 żołnierzy polskich, w tym kilkunastu oficerów. Było wielu rannych, a ponad 1000 trafiło do niewoli. Artyleria dywizji straciła 13 dział lekkich i 4 ciężkie. Szacunkowe straty niemieckie to około 200 poległych i kilkuset rannych.

Polegli pod Broniną polscy żołnierze spoczywają w większości na dwóch cmentarzach - nieodległym od miejsca bitwy cmentarzu w Szczaworyżu i na parafialnym w Busku-Zdroju.

Historycy oceniają, że bitwa pod Broniną obok bitwy polskiego Zgrupowania Południowego Armii Odwodowej Prusy pod Iłżą, w dniach 8-9 września 1939 r., należała do największych i najkrwawszych starć zbrojnych podczas wojny obronnej 1939 r. na terenie ówczesnego województwa kieleckiego.

 

Program obchodów:

7 września 2024 r. (sobota)- Bronina

• 11:00  Uroczystości przy pomniku Bohaterów Poległych za Wolność Polski w latach 1939 - 1945.
  
  
• 12:30   Msza święta polowa w intencji poległych w bitwie żołnierzy i mieszkańców Broniny na     placu Specjalnego Ośrodka Szkolno-Wychowawczego w Broninie.
  
  
• 13:30 Nadanie imienia Bohaterów Września 1939 Specjalnemu Ośrodkowi Szkolno-  Wychowawczemu w Broninie.

8 września 2024 r.  (niedziela) – Szczaworyż

• 12:00 Uroczysta koncelebra w kościele pw. Św. Jakuba w Szczaworyżu za poległych żołnierzy podhalańczyków pochowanych na cmentarzu w Szczaworyżu.
   
• 13:00 Przemarsz na cmentarz, modlitwa przy grobach poległych oraz złożenie wiązanek. 
  

Serdecznie zapraszamy mieszkańców i gości do udziału w obchodach, by wspólnie oddać hołd bohaterom Bitwy pod Broniną i uczcić ich niezłomną postawę.

Źródło informacji: "Wrzesień 1939 roku na ziemi buskiej", Robert Osiński, Busko-Zdrój 1999, ISBN 83-905732-5-3