Mieszkańcy Buska-Zdroju w Domu Iwaszkiewiczów i na pokładzie Titanica (foto)

Wizyta studyjna zaczęła się od eksploracji Muzeum Iwaszkiewiczów w Podkowie Leśnej. Wspólnie z kustoszem poszukiwaliśmy związków tego wybitnego prozaika, poety, eseisty i tłumacza, dyplomaty, współtwórcy grupy poetyckiej „Skamander” ze świętokrzyskim, szczególnie z Sandomierzem /J. Iwaszkiewicz, „Wycieczka do Sandomierza”/.
Kustosz podkreślił wiedzę uczestników na temat życia i twórczości Iwaszkiewicza, a także środowiska kulturalnego i artystycznego przełomu XIX/XX wieku w Polsce.

Anna i Jarosław Iwaszkiewiczowie nazwali Stawiskiem posiadłość darowaną Annie przez jej ojca, Stanisława Wilhelma Lilpopa, w dniu jej ślubu – 12 września 1922 roku. Przez ponad pięćdziesiąt lat, od zamieszkania na Stawisku w 1928 do śmierci Iwaszkiewicza w 1980 roku, Stawisko było nie tylko siedliskiem Iwaszkiewiczów, ale także tętniącym życiem ośrodkiem kulturalnym. W okresie przedwojennym bywali tu m.in. Karol Szymanowski, Jan Lechoń, Antoni Słonimski i Czesław Miłosz. Szczególna karta w historii Stawiska to czas wojny i okupacji. Siedziba Anny i Jarosława Iwaszkiewiczów służyła wtedy jako schronienie wielu uciekinierom z Warszawy. Pomieszkiwali tu m.in. Jerzy Andrzejewski, Krzysztof Kamil Baczyński, Stanisław Dygat, Pola Gojawiczyńska, Witold Lutosławski. „Nie tylko każdy pokoik, lecz każdy dosłownie kąt był na noc traktowany jako legowisko do spania stałych i chwilowych mieszkańców” – pisał autor powstałych wówczas opowiadań „Ikar” i „Matka Joanna od Aniołów”.

Lata powojenne to w życiu Iwaszkiewicza epoka nie tylko intensywnej twórczości literackiej („Sława i chwała”, „Ogrody”, „Mapa pogody”), ale także czas wzmożonej aktywności społecznej (m.in. prezesura ZLP). Do historii Stawiska przeszły wówczas wizyty królowej Belgii Elżbiety (1955) i Artura Rubinsteina (1958). Ostatnie lata domu Iwaszkiewiczów to nieuchronny, naturalny proces starzenia się i umierania ludzi, zwierząt oraz otaczającej przyrody.

"Na polu przed domem stoją samotne sosny. […] Było tych sosen na początku dziewięć, nazywano je Muzami, ale śmigła jak maszt Urania znalazła się wprost domu, w wytyczonej lipowej alei, i musiała być ścięta. Czy musiała?”
/Jarosław Iwaszkiewicz/

Po śmierci pisarza w 1980 roku Stawisko – zgodnie z jego wolą wyrażoną w testamencie – stało się własnością państwa i pełni funkcję muzeum.

Po wejściu na wystawę, rozpoczęliśmy podróż w czasie do kwietnia 1912 roku, gdy statek wyruszył w swoją pierwszą i ostatnią podróż. Każdy z nas otrzymał replikę karty pokładowej – wspominają uczestnicy wycieczki z Buska-Zdroju.
Ta wyjątkowa ekspozycja, zajmująca 1500 m², prezentuje ponad 160 autentycznych artefaktów wydobytych z legendarnego wraku Titanica, spoczywającego na dnie Północnego Atlantyku.

- Na własne oczy zobaczyliśmy niezwykłe, duże eksponaty, które nigdy wcześniej nie były pokazywane w Europie. Wśród nich gigantyczne stalowe drzwi, przez które pasażerowie wchodzili na pokład statku, oryginalne okno z kajuty oficerskiej czy stanowisko sterowania. Wśród tych bezcennych skarbów na szczególną uwagę zasługuje również jedyny na świecie zachowany cherubin, figura anioła, która zdobiła drewniane schody Titanica – opisują uczestnicy wycieczki z Buska-Zdroju.

Ekspozycja przyjechała do Warszawy prosto z Muzeum Nauki w Pittsburghu (USA) i do tej pory zobaczyło ją już ponad 35 milionów widzów na całym świecie.

- To edukacyjne i intrygujące przeżycie dla osób w każdym wieku, przedstawiające niezwykłą historię największego i najwspanialszego statku pasażerskiego ówczesnego świata – mówi Bogusława Majcherczak, organizatorka wyjazdu.

Dnia 10 kwietnia 1912 roku RMS TITANIC wyruszył w swoją pierwszą podróż z Southampton w Anglii do Nowego Jorku. Jako najbardziej luksusowy i zaawansowany technologicznie statek swojej epoki, zdążył zaskarbić sobie sławę jeszcze przed rozpoczęciem rejsu. Miał być klejnotem brytyjskiej floty pasażerskiej. Niestety, jego losy miały szybko się zmienić. Późnym wieczorem 14 kwietnia 1912 roku, o godzinie 23:40 TITANIC zderzył się z górą lodową, co doprowadziło do jego tragicznego zatonięcia zaledwie 2 godziny i 40 minut później – 15 kwietnia. Tego dnia życie straciło prawie 1500 osób. Ta niezapomniana katastrofa, która przeszła do historii, wstrząsnęła światem i na zawsze pozostawiła swoje piętno w sercach i umysłach ludzi.

Z Warszawy wracaliśmy pełni wrażeń. Zapraszamy członków i sympatyków Stowarzyszenia do udziału w kolejnych edukacyjnych wycieczkach.

Tekst i zdjęcia Karolina Kępczyk, Członkini Stowarzyszenia „Razem Dzieciom”