Podsumowanie projektu 'Uczeń, jako badacz' w klasie IIc w SP nr 3 w Busku-Zdroju (foto)

Znalazło się w nim jedenaście klas drugich z województwa świętokrzyskiego, a uczestnikami projektu byli również animatorzy Regionalnego Centrum Naukowo - Technologicznego da Vinci w Podzamczu Chęcińskim, a także pracownicy naukowo – dydaktyczni Zakładu Wspomagania Rozwoju Edukacji Dziecka Uniwersytetu Jana Kochanowskiego w Kielcach.

Ideą projektu jest realizacja treści przyrodniczych metodą dociekania naukowego - zbliżenie procesu edukacyjnego do procesu badawczego, w którym opieramy się na ciekawości świata ucznia, w którym dziecko zadaje pytania i stawia hipotezy. Nauczyciele – wychowawcy mieli możliwość zapoznania się  jego istotą, w ramach dodatkowych warsztatów. Głównym gościem na nich była zaproszona przez jego koordynatora  dr. Karola Bidzińskiego, pani Dagmara Sokołowska (Wydział Fizyki, Astronomii i Informatyki Stosowanej na Uniwersytecie Jagiellońskim), która wprowadziła w Polsce IBSE i z  pasją przedstawiła nam jej metodologię. Zostaliśmy również zapoznani z narzędziami badawczymi stosowanymi w diagnozowaniu uczniów, które w praktyce zostały wykorzystane do pracy z naszymi wychowankami.


Biorąc pod uwagę fakt, że od wielu lat prowadzę w mojej klasie program  własny, w którym bardzo mocno akcentowane są treści  przyrodnicze, mogłam wyraźnie dostrzec, jak korzystnie jego realizacja wpływa na wszechstronny rozwój dzieci. Dlatego też, gdy zaistniała możliwość uczestniczenia w projekcie podjęłam błyskawiczną decyzję i udało się!

Inauguracyjny festyn spowodował, że zainteresowanie projektem wśród uczniów i ich rodziców zamieniło się w prawdziwy entuzjazm. Pokazy i warsztaty przedstawione w Centrum przygotowane zostały przez Zespół Świętokrzyskich i Nadnidziańskich Parków Narodowych, Centrum  Bajki z Pacanowa, Służbę Celną w Kielcach, Związek Harcerstwa Polskiego, Muzeum Zabawy i Zabawek w Kielcach. Uczestników projektu powitał min. rektor Uniwersytetu Jana Kochanowskiego prof. Jacek Semaniak, który bardzo ciepło przywitał zgromadzonych, oczywiście ze szczególnym uwzględnieniem głównych bohaterów, czyli drugoklasistów.


Cztery tysiące metrów kwadratowych Centrum Nauki Leonardo da Vinci to była min. wystawa sprowadzona z Mediolanu pt. "Wynalazki Leonarda da Vinci". Pod koniec września została ona zmieniona, więc mieliśmy szczęście, że mogliśmy ją jeszcze zobaczyć.  Wzbudziła ona olbrzymie zainteresowanie dzieci, które obejrzały najsłynniejsze prace plastyczne wielkiego Leonarda, ale również powstałe na podstawie jego szkiców wynalazki, dzięki którym można go nazwać nie tylko człowiekiem renesansu, ale również wizjonerem, który dzięki potędze swojego umysłu i wyobraźni wkroczył w XX wiek. Dużą radość wśród dzieci wzbudziła również możliwość wykorzystania interaktywnych technik prezentacji również w formie 3D. Mogły one wykonywać różne doświadczenia, prace praktyczne - samodzielnie na podstawie instrukcji, lub przy pomocy pracowników Centrum. Mieliśmy również możliwość korzystania ze stałej ekspozycji  z bardzo wieloma stanowiskami doświadczalnymi, a także zwiedzić i praktycznie wykorzystać możliwości nowej wystawy "Nasze Ciało".


W czasie pierwszych zajęć warsztatowych pod frapującą nazwą "Czy przez żołądek do serca?" uczniowie za pomocą papierków lakmusowych badali stopień kwasowości i zasadowości wybranych napojów, a wynik przeprowadzonych badań jasno wskazał, które z badanych płynów są zdecydowanie szkodliwe dla zdrowia. Wiele radości wzbudziło rozpoznawanie smaków bez użycia węchu i wzroku, co było zadaniem z gatunku "mission impossible", ale stanowiło podstawę do wyciągnięcia zgoła nieoczekiwanych wniosków.


Młodzi uczestnicy projektu mogli również spotkać się z prof. Januszem Wróblewskim - twórcą "Ptasiego azylu", który przedstawił tajemnice życia ptaków. Ponadto odbyło się spotkanie z Koziołkiem Matołkiem, rycerzami, odkrywanie tajemnic lasu i mnóstwo zabaw zręcznościowych i sprawnościowych.

Następnym bardzo ważnym momentem, a w zasadzie momentami, były przyjazdy do Centrum, uczestniczenie w zajęciach edukacyjnych, zwiedzanie wystaw. Za każdym razem  przyjeżdżałam z" mocną" ekipą rodziców (średnio dziesięcioro), którzy obserwowali zajęcia, zwiedzali wystawy i korzystali z ich możliwości bawiąc się wspólnie z dziećmi. Uczestniliśmy w następujących warsztatach:
 - Czy przez żołądek do serca?
- Recykling.
- W krainie lodu.
- Gdzie jest ten kraj, gdzie pieprz rośnie?
- Warsztaty artystyczne- "Świąteczne torebki"

Każdy z warsztatów, był kontynuowany w klasie na zajęciach innowacji, której częścią był projekt, oraz lekcjach edukacji społeczno - przyrodniczej, często w czasie procesu edukacyjnego wprowadzałam elementy IBSE, co bardzo korzystnie wpływało na jego efekt. W czasie zajęć szkolnych dzieci oglądały wiele filmów, prezentacji, same wyszukiwały potrzebne informacje, rozmawiały i "nasiąkały" wiedzą jak gąbka.

Wykonując w czasie warsztatów różnorodne eksperymenty, uczniowie  tak się do nich zapalili, że wręcz ogołocili sklepik z książek tematycznie związanych właśnie z tą działalnością. Następnie  w klasie przedstawiali eksperymenty pochodzące nie tylko z zakupionych pozycji, ale również wyszukanych w  Internecie.



Dla mnie ważnym elementem uczestniczenia w projekcie były również warsztaty bezpośrednio związane ze szkoleniem nauczycieli, oraz wymianą doświadczeń. Praktyczne działanie, doświadczanie, rozmowy z koleżankami były dla mnie ważne i na pewno korzystnie wpłynęły na moją  pracę. Warsztaty i spotkania pozwoliły mi zejść z pojawiających się ścieżek rutyny, a wgłębianie się w metodologię IBSE dawało wewnętrzne przekonanie, że praktyczne jej wdrażanie pomoże mi stać się lepszym nauczycielem, a moim wychowankom lepszymi uczniami. Muszę powiedzieć, że elementy metodologii IBSE wykorzystuję z jak sądzę korzystnym skutkiem nie tylko w zakresie edukacji przyrodniczej, ale również w zasadzie we wszystkich innych kierunkach edukacyjnych.

Co dobre należy reklamować i rozpowszechniać, dlatego też przeprowadziłam szkolenie Rady Pedagogicznej naszej szkoły nt." nauczania przez doświadczanie", na stronie naszej szkoły, jak również na stronie mojej klasy - IIc, zamieszczałam informacje dotyczące realizacji projektu, a najlepszą reklamę " robili" projektowi zarówno uczniowie jak i rodzice, którzy  bardzo zadowoleni z uczestnictwa w przedsięwzięciu chętnie i z wyraźnym entuzjazmem dzielili się z innymi członkami społeczności szkolnej swoimi uwagami i spostrzeżeniami.


Korzyści płynące z uczestnictwa w projekcie?
Przede wszystkim wyraźne zainteresowanie uczniów przedsięwzięciami związanymi z realizacją projektu. Na zajęciach dodatkowych indywidualnie przeprowadzili wiele doświadczeń, których stałym elementem było sprecyzowanie pytania badawczego, podanie możliwości odpowiedzi, eksperymentalne sprawdzenie hipotezy, zredagowanie wniosku, wykonanie rysunku. Bardzo ważnym, pozytywnym elementem - wykorzystanym na różnych kierunkach edukacyjnych, było wspólne poszukiwanie odpowiedzi na pytania "Dlaczego". "Jak sądzisz, co się stanie?", Czy można to zrobić inaczej?, "Czy jest tylko jedna odpowiedź?.....Dzieci miały świadomość , że każda odpowiedź jest dobra, gdyż nawet nieprawidłowa coś wnosi do procesu poznawczego. Publiczna prezentacja wyników, wygłaszanie swoich opinii, obserwacji, wniosków, spowodowało, że uczniowie swobodnie występują publicznie, ( w bieżącym roku przedstawili min. trzy apele szkolne, wystąpili na buskim Forum Zdrowia, Przeglądzie Szkół, Szkolnym Przeglądzie Teatrzyków),  ich wypowiedzi stały się bardziej spójne i uporządkowane, potrafią kulturalnie prowadzić rozmowę, szanować opinię innych, używać argumentów dla poparcia swojego zdania, potrafią efektywnie pracować w grupie. Nie można też zapomnieć o fakcie, że uczestnictwo w projekcie, a dodatkowo w prowadzonej w klasie innowacji rozszerzyło i uporządkowało ich wiedzę przyrodniczą, co znalazło praktyczny wyraz związany ze zdobyciem "medalowych" pozycji w szkolnym i gminnym konkursie ekologiczno- przyrodniczym, a także w konkursie ogólnopolskim, w którym mieliśmy ośmiu laureatów. W zasadzie uczniowie przystępowali do nich "z marszu", gdyż ich wiedza była ogólnie tak wysoka i ugruntowana, że miałam poważny problem, aby wybierać uczestników konkursów.


Dzieciaki samorzutnie prowadziły hodowlę różnych roślin, co sprawiało im wyraźną frajdę, w prowadzonych w klasie "Zeszytach lektur" bardzo często pojawiały się pozycje przyrodnicze, a na lekcjach pn.  "Dziś pytanie, dziś odpowiedź", pojawiały się pytania, które często zadziwiały dojrzałością i stawały się podstawą do kolejnego cyklu zajęć. Zauważalnie  zwiększyły  się również ich kompetencje informatyczne, polonistyczne i matematyczne,  ponadto zwiększona integracja środowiska klasowego, zadowolenie i wsparcie rodziców oraz dyrekcji szkoły - same pozytywy!!!

Należy również podkreślić, że uczniowie klasy II c nie tylko nauką żyją - uwielbiają WF, są wśród nich świetni aktorzy, tancerze, śpiewacy. Są ogólnie bardzo ruchliwi zarówno umysłowo jak i fizycznie, (nie bez powodu nasz klasowy zespół muzyczno - taneczny ma wybraną przez dzieci nazwę ADHD) i może właśnie dlatego tak bardzo zaangażowali się w działania związane z projektem. Jeszcze nie wiadomo, czy będzie on kontynuowany, ale ja, czyli wychowawczyni II c i dzieci z " Klasy da Vinci"- taki tytuł otrzymaliśmy na zakończenie projektu, nadal będziemy poznawać przez doświadczanie i rozwijać swoją wiedzę nie tylko przyrodniczą.

Marzena Chodór